logo

महाराष्ट्र शासन

सांस्कृतिक कार्य विभाग

logo

पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालय

उत्खनने व गवेषणे

शोध आणि उत्खनन पुरातत्वशास्त्राचा अनुशासनाचा एक अविभाज्य भाग आहेत ज्यामुळे आम्हाला अचूक भूतकाळातील शोध आणि पुनर्प्राप्ती करण्यात मदत होते.

यासह पुरातत्व सामग्रीचे सर्वेक्षण आणि दस्तऐवजीकरण करणे संचालनालयाचे प्राथमिक उद्दिष्ट आहे. संचालनालयाने कौडीयापूर, तेर, मंडल, नायकुंद खैरवाडा, नागारा, मुलचेहर, वाशिम, चंदनखेडा, माली आणि अलीकडेच नागर्धन येथे उत्खनन यशस्वीरित्या केले आहे.

संचालनालयाद्वारे महाराष्ट्रातील दुर्गम भागातसुद्धा विविध शोध प्रकल्प राबविले आहेत. रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात नुकत्याच झालेल्या एका मठात अनेक पेट्रोलीफ साइट्स शोधल्या गेल्या आहेत.

पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालाय, महाराष्ट्र शासन द्वारे उत्खनन कारण्यात आलेली स्थळे
अं. क्र.ठिकाणवर्षउत्खनन करणाऱ्या संस्थेचे नावसंदर्भDownloads
1भंडक (भद्रावती) २००६-०७ नागपूर विद्यापीठ आणि पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालय नागपूर जि. अहवाल
    2चारठाणा१९८२-८३पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयक्लिअरन्स काम
      3दौलताबाद१९८४-८५पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयअहवाल प्रकाशित नाही
        4इर्ला१९८९-९०पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयIAR १९८९-९०, पृ. ६९
        5कंधार१९८३-८४डेक्कन कॉलेज, पुणे आणि पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयIAR १९८३-८४, पृ. ५८-५९
        6कौंदनपूर१९६१-६२पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयIAR १९६१-६२, पृ. २९-३०
        7कौसन१९६५-६६पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयIAR १९६५-६६, पृ. २८-२९. एम. जी. दीक्षित
        8खैरवाडा१९८१-८२डेक्कन कॉलेज, पुणे आणि पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयIAR १९८१-८२, पृ. ५१-५२
        9मुलचेरा१९८७-८९पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयIAR १९८७-८८, पृ. ८४; १९८८-८९, पृ. ४९, साळी
        10नागरा १९७९-८२ पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयIAR १९७९-८०, पृ. 56; १९८०-८१, पृ. ४०; १९८१-८२, पृ. ४९. AIIS खंड जामखेडकर
        11पैठण१९६५-६६; १९९५-९९पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालय, भारतीय पुरातत्त्व सर्वेक्षण IAR १९६५-६६, पृ. २८-२९; १९९५-९६, पृ. ५६; १९९६-९७, पृ. ७०; १९९७-९८, पृ. १२५; १९९८-९९, पृ. १०७. कवडकर चर्चा-०२४०-२४८९७७८
        12पन्हाळे काजी १९७३-७४; १९७७-७८; १९७९-८०पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयIAR १९७३-७४, पृ. २२; १९७७-७८, पृ. ४१-४२; १९७९-८०, पृ. ५९. एम. एन. देशपांडे
        13तेर१९५७-५८; १९६६-१९६९; १९७४-७५; १९८२-८३; १९८७-८८; १९८८-९० पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयIAR १९५७-५८, पृ. २३-२४; १९६६-६७, पृ. २५-२६; १९६७-६८, पृ. ३५; १९६८-६९, पृ. १७-१८; १९७४-७५, पृ. ३२; १९८७-८८ देव आणि पाती, पृ. ८७-८८; १९८८-८९, पृ. 62-63. देव आणि साळी
        14जुन्नर१९८४-८५डेक्कन कॉलेज, पुणे आणि पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयजाधव २००५, मॅन अँड एनवायरंमेंट
          15नायकुंड१९७८-८०पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयस.ब. देव आणि डॉ. अ. प जामखेडकर, १९८२ एकस्कावेशनस एट नायकुंड (१९७८-८०)
            16माहुर्जरी१९७०-७२पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयस.ब. देव १९७३ माहुर्जरी एकस्कावेशन १९७०-७२
              17बोरगाव१९८०-८१पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालय-
                18हमालापुरी१९८२-८३पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालय-
                  19मांडळ १९८४-८५; १९९१-९२नागपूर विद्यापीठ आणि पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयअ.म. शास्त्री १९७८ मांडळ उत्खनन (हिंदी), पृ. १४२-१७४
                    20वाशिम१९९२-९६पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालय-
                      21नागलवाडी२००४-०५पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयआर.आर.बोरकर
                        22चंदनखेडा२००९-१०पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालय, नागपूर विद्यापीठ आणि INTACH चंद्रपूर खंड मेश्राम et al. २०१५
                        23मल्ली२०१०-११; २०१२-१३पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयव. ग. सोनटक्के, २०१५ मॅन अँड एनवायरंमेंट Vol. XL (1)
                          24तहलनर१९८५-८६पुरातत्त्व व वस्तुसंग्रहालये संचालनालयसाळी

                            इतर लिंक

                            महत्त्वाची लिंक

                            संपर्क